Herakles ve 12 Görevi

Perseus'un soyundan gelen Alkmene, Herakles'in annesidir. Alkmene amcasının oğlu Amphitryon ile evlidir. Zeus, Amphitryon kılığına girerek Alkmene’ye yaklaşır ve birlikte olurlar. Alkmene gece asıl kocası olan Amphitryon ile de birlikte olur ve ikiz bebeklere hamile kalır. Herakles Zeus'un, İphikles ise Amphitryon’un oğludur. Alkmena Zeus’tan hamile kalınca bu durumu kıskanan Hera Perseus soyundan doğacak ilk çocuğun bütün insanlara egemen olması için Zeus’tan söz alır. O sırada Perseus soyundan Sthenelos’un karısı yedi aylık hamiledir. Hera Sthenelos’un karısının önce doğurmasını sağlar ve Alkmene’nin doğumunu geciktirir. Fakat siniri geçmeyen Hera, Herakles sekiz aylıkken ve kardeşi İphikles ile birlikte beşiklerinde yatarlarken iki büyük yılanı Herakles’i boğması için beşiğe koyar. Herakles yılanları boynundan tutarak boğar ve yılanları öldürür.

Herakles güzel bir eğitim görür. Amphitryon ona araba kullanmasını, Eurytos ok atmasını, Linos ise güzel saz çalmasını öğretir. Herakles büyüdükçe daha da güçlenir. On sekiz yaşında babasın sürülerine musallat olan aslanı öldürür. Daha sonra Thebaililerden haraç alan Orkhomenes kralı Erginos’un adamlarının burunlarını, kulaklarını ve ellerini keser. Thebai kralı Kreon büyük kızı Megaray’ı ödül olarak Herakles’e ve Herakles ile Megara’nın çocukları olur. Hala siniri geçmeyen Hera bir gün Herakles’e cinnet geçirtir ve Herakles çocuklarının hepsini öldürür. Kendine geldiğinde Thespios’un yanına sığınır ve suçlarından arınır. Delphoi bilicisinden akıl danışır. Bilici ona Eurystheus’a gidip onun 12 buyruğunu başarıyla yerine getirirse ölümsüzlüğe kavuşacağını söyler.  Eurystheus’a giden Herakles’in yapması gereken 12 buyruk şudur;

1-Nemea Aslanı: Typho’la Ekidna canavarından doğma bu aslan Yunanistan’da Nemea bölgesine korku saçmaktadır. Herakles’in görevi aslanı öldürmektir. Herakles önce aslanı okuyla öldürmeye çalışır ama öldüremeyince topuzuyla bir mağaraya kadar kovalar ve mağaraya sıkıştırınca orada kolları arasına alarak boğar ve öldürür. Aslanın postunu yüzer ve kendisine zırh yapar.

2-Lerna Ejderi: Herakles’in ikinci görevi dokuz kafalı olan ve bir kafası ölümsüz “Hydra” adlı yılanı öldürmektir. Hera Argos bölgesinde Lerna bataklığına bu yılanı bırakır. Herakles ateşli oklarla yılanı korkutur ve ininden çıkartır, kılıç ve topuzuyla yılana saldırır. Her kestiği kafanın yerine yeni iki kafa çıkmaktadır. Herakles çare olarak ormanı yakmaya başlar. Yanan ağaçlarla yeni çıkan kafaları yakar. Sonrasında yılanın ölümsüz kafasını da bir kayanın altına gömer ve yılanı öldürür.

3-Erymanthos Yaban Domuzu: Erymanthos dağında yaşan bir yaban domuzu vardır. Eurystheus Herakles’ten bu yaban domuzunu canlı bir şekilde ona getirmesini ister. Herakles yaban domuzunu aylarca izler, onu takip eder. O sıralarda dağda yaşayan at adam Pholos ile tanışır ve onunla birlikte kalır. Bir gün at adamlarla tartışır ve hepsini öldürür. Bu olaydan sonra tekrar yaban domuzunun peşine düşüp onu bir yerde kıstırır ve ağı ile yakalayıp  Eurystheus’a götürür.

4-Kyreneia Geyiği: Altın boynuzlu, bakır ayaklı bu geyik Artemis’e kutsanmış bir geyiktir bu yüzden geyiği öldürmek yasaktır.  Herakles onu tam bir yıl kovalar ve en sonunda okuyla yaralayarak onu yakalamış sırtına yüklenip Eurystheus’a götürür.

5-Stymphalos Kuşları: Arkadia’da Stymphalos gölünde pençeleri tunçtan insan eti yiyen kartallar varmış. Eurystheus Herakles’ten bu kuşları buradan uzaklaştırma görevi vermiş. Athena Herakles’e kuşları korkutmak için çıngırak hediye eder. Herakles kuşları çıngırakla korkutur, bir kısmını öldürür bir kısmı oradan kaçar gider.

6-Augias’ın Ahırları: Elis kralı Augias’ın çok sayıda hayvanı vardır ve ahırları çok pistir. Eurystheus Herakles’i küçük düşürmek için bu ahırları bir günde temizlemesi işini verir.  Herakles ahırları temizleyecektir ama krala bir teklif sunar bu iş sonunda sürünün onda birini almayı teklif eder. Kral Herakles’in bir günde ahırları temizlemeyeceğini düşündüğü için bu teklifi kabul eder. Herakles yanına tanık olarak kralın oğlunu alır. Herakles ahırın duvarlarında iki geçit açar Alpheios’la Peneios ırmaklarının yönünü değiştirerek suların ahırlarda açtığı delikten geçmesini sağlar ve ahırları temizler. Kral Augias sürünün onda birini verme sözünü yerinde tutmaz ve Herakles kralı ve oğullarını öldürür.

7-Girit Boğası: Poseidon’un Girit kralı Minos’a hediye ettiği boğa Girit’te ekinleri mahvetmiş ve ülke açlıkla karşı karşıya kalmış.  Herakles bu boğayı yakalar terbiye eder sırtlanıp Eurystheus’a götürür.

8-Diomedes’in Atları: Trakya kralı Diomedes’in insan eti yiyen atları varmış. Herakles Diomedes ile savaşıp onu öldürür ve etini atlarına yedirir. Herakles atları evcilleştirir ve  Mykenai’ye getirir, başka bir anlatımda Olympos dağında atları vahşi hayvanlara  parçalatır.

9-Amazon’lar Kraliçesi Hippolyte:  Eurystheus’un kızı Admete Herakles’ten Amazon’lar kraliçesi Hippolyte’nin büyülü kemerini ister. Herakles durumu gidip Hippolyte’ye anlatır ve kraliçe büyülü kemeri Herakles’e verir. Bu sırada Hera Amazon kılığına girer ve Herakles’in kraliçeyi öldüreceğini savaşçılara söyler. Herakles Amazonlar ile savaşır. Kraliçenin ona ihanet ettiğini düşünür onu öldürür ve büyülü kemeri alıp oradan uzaklaşır.

10-Geryoneus’un Sürüleri: Okeanos ırmağının bir adasında yaşayan Geryoneus belden yukarısı üç insan gövdesi taşıyan bir devdir.  Sığır sürüsünü çift başlı köpek Orthos korumaktaydı.  Kral Eurystheus, Herakles’i Geryoneus’un sığırlarını getirmesi için görevlendirmiştir. Herakles Geryoneus’a varabilmek için Cebelitarık Boğazında geçer oraya anı olsun diye iki sütün diker.  Güneşten rahatsız olduğu için Helios’u oklarıyla tehdit eder. Güneşte ona Okeanos’u geçmesi için altın sandalını verir. Herakles böylece Geryoneus’a varır ve Orthos’u sopasıyla döve döve öldürür. Sürüleri götürürken Geryoneus’da karşısına çıkar oklarıyla Herakles onu da öldürür ve Galya,İtalya,, Trakya yoluyla Yunanistan’a varır sığır sürüsünü Eurystheus’a teslim eder.

11-Batı Kızlarının Altın Elmaları: Hera Zeus ile evlenirken düğün hediyesi olarak aldığı elmaları Batı Kızı ile yüz başlı yüz sesli bir ejderhanın koruması altında bir bahçede saklanıyor.  Eurystheus  Herakles’den bu elmaları ister. Herakles elmaların nerede olduğunu bilmediği için Nereus’tan bahçenin yerini öğrenir. Bahçeyi bulur orada sırtında dünyayı taşıyan Atlas’ı görür ve elmaları onun almasını söyler, Herakles dünyayı Atlas’ın sırtından alır ve Atlas elmaları almaya gider. Elmaları alıp geldiğinde dünyayı tekrar sırtında taşımak istemeyen Atlas elmaları Erystheus’a kendisinin götürebileceğini söyler Herakles bu öneriyi kabul etmiş görünür fakat Atlas’ı dünyayı bir dakika tutmasını ve sırtına bir yastık koyması gerektiğini söyler buna inanan Atlas dünyayı tekrar sırtlanır Herakles onu kandırarak elmaları alır ve kaçar. Elmaları Eurystheus’a verir.

12-Kerberos’un Ölüler Ülkesinden Kaçırılması: Eurystheus tarafından Herakles’e verilen son iş ölüler ülkesinden üç başlı Kerberos adlı köpeği oradan yeryüzüne kaçırmaktır. Herakles Hermes ve Athena’nın yardımıyla ölüler ülkesine gider  Hades’e oraya neden geldiğini anlatır,köpeği götürmek için Hades’ten izin ister. Hades hiçbir silah kullanmamak şartıyla  Herakles’in köpeği yeryüzüne götürebileceğini söyler. Herakles köpeğe yavaş yavaş yaklaşır onu aniden yakalayıp kolları arasına alır ve köpeği Eurystheus’a götürür. Herakles Eutstheus’a köpeği gösterdikten sonra geri ölüler ülkesine götürür.

Bütün görevleri Başarlı bir şekilde bitiren Herakles Lidya kraliçesinin emri altına girer. Kral Oineus’un kızı Deianeria ile evlenir. Herakles’e düşman olan Hera Herakles’in karısının aklına girer ve ona kıskançlık duygusu aşılar. Hera Herakles’in karısına sadık olması için bir gömlek giydirmesini söyler. Herakles’in karısı gömleği Hera’dan alır ve Herakles’e giydirir. Herakles gömleği giyer giymez yanıp tutuşmaya başlar çünkü gömlek zehirlidir. Herakles büyük bir acı çekmeye başlar.  Bir odun yığını hazırlar odunları yaktırır ve kendini odunlara atar. Tam alevler arasında yanarken Zeus oğlunu alevlerin arasında alıp Olympos’a götürür. Herakles artık ölümsüzlüğe kavuşmuştur ve Hera ile barışır, Hebe ile evlenir mutlu bir sonsuzluğa erer. 

KAYNAKÇA

-CÖMERT, Bedrettin, Mitoloji ve İkonografi, İstanbul 2019

-ERHAT, Azra, Mitoloji Sözlüğü, İstanbul 2019