Gelecekçilik : Fütürizm

Fütürizm Nedir ? 

 
 

Fütürizm, 20. yüzyılın başlarında İtalya'da ortaya çıkan bir sanat akımıdır. Fütürizm, gelecek hakkında optimist bir bakış açısı benimsemiş ve bu nedenle de teknolojik ilerlemelerin ve ilerleyen zamanın getirdiği değişimleri yansıtan bir estetik anlayışı benimsemiştir. Fütürizm, aynı zamanda sanatçının düşüncelerini, duygularını ve dünya görüşünü eserlerine yansıtmayı amaçlamaktadır. 

Fütürizm, futurist manifesto adlı yazılarıyla tanınmıştır. Bu manifesto, Fütürizm'in estetik anlayışını ve hedeflerini açıklar. Fütürizm, 20. yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkan birçok avangard sanat hareketinin etkisi altında ortaya çıkmıştır. Bu hareketler arasında Dadaizm, Sürrealizm ve Puantaizm gibi hareketler sayılabilir. Fütürizm, aynı zamanda postmodernizmin öncülük ettiği yeni bir estetik anlayışın da öncülüğünü yapmıştır. 

 

Fütürizm Sanat Akımının Öncüsü Kimdir ? 

Fütürizm sanat akımının öncüsü olarak kabul edilen kişi, İtalyan şair ve yazar Filippo Tommaso Marinetti'dir. Marinetti, 20. yüzyılın başlarında İtalya'da ortaya çıkan Fütürizm hareketinin kurucusudur. Marinetti, 1909 yılında yayımladığı "Futurist Manifesto" adlı yazıda Fütürizm'in estetik anlayışını ve hedeflerini açıklamıştır. Bu manifesto, Fütürizm'in gelecek hakkında optimist bir bakış açısı benimsemiş ve bu nedenle de teknolojik ilerlemelerin ve ilerleyen zamanın getirdiği değişimleri yansıtan bir estetik anlayışı benimsemiş olduğunu açıklar. Fütürizm, aynı zamanda sanatçının düşüncelerini, duygularını ve dünya görüşünü eserlerine yansıtmayı amaçlamaktadır. 

 
Marinetti, ayrıca Fütürizm hareketinin öncüsü olmasının yanı sıra, İtalyan Futurist Parti'nin de kurucusudur. Marinetti, Fütürizm hareketinin yanı sıra aynı zamanda siyasi ve toplumsal değişimleri de hedefleyen bir figürdür. 

Fütürizm Özellikleri 

 

1. Gelecek hakkında optimist bir bakış açısı: Fütürizm, gelecek hakkında pozitif bir bakış açısı benimsemiştir ve teknolojik ilerlemelerin ve ilerleyen zamanın getirdiği değişimleri yansıtmayı amaçlamıştır. 

1. Teknolojik ilerlemelerin yansıtılması: Fütürizm, teknolojik ilerlemelerin ve ilerleyen zamanın getirdiği değişimleri eserlerine yansıtmayı amaçlamıştır. Bu nedenle Fütürizm eserlerinde, gelecekle ilgili temalar ve teknolojik ilerlemeler sıkça görülür. 

1. Sanatçının düşüncelerinin ve dünya görüşünün yansıtılması: Fütürizm, sanatçının düşüncelerini, duygularını ve dünya görüşünü eserlerine yansıtmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle Fütürizm eserlerinde, sanatçının bireysel düşünceleri ve dünya görüşü sıkça yer alır. 

1. Avangard bir estetik anlayışı: Fütürizm, klasik sanat anlayışını reddetmiş ve yepyeni bir estetik anlayışı benimsemiştir. Bu nedenle Fütürizm eserleri, klasik sanat eserlerinden farklı ve avangard öğeler içerir. 

1. İlerleyen zamanın yansıtılması: Fütürizm, ilerleyen zamanın ve gelecekle ilgili temaları eserlerine yansıtmıştır. Bu nedenle Fütürizm eserlerinde, gelecekle ilgili temalar ve ilerleyen zamanın getirdiği değişimler sıkça görülür. 

Türk Edebiyatında Fütürizm 

Türk Edebiyatında Futurizm denilince şüphesiz ilk akla gelen isim Nazım Hikmet Ran ve meşhur şiiri ''Makinalaşmak İstiyorum'' gelir.  

 
Makinalaşmak İstiyorum! 

trrrrum, 
trrrrum, 
trrrrum! 
trak tiki tak! 
makinalaşmak istiyorum! 

beynimden, etimden, iskeletimden geliyor bu! 
her dinamoyu altıma almak için çıldırıyorum! 
tükrüklü dilim bakır telleri yalıyor, 
damarlarımda kovalıyor oto-direzinler lokomotifleri! 

trrrrum, 
trrrrum, 
trak tiki tak 
makinalaşmak istiyorum! 

mutlak buna bir çare bulacağım 
ve ben ancak bahtiyar olacağım 
karnıma bir türbin oturtup 
kuyruğuma çift uskuru taktığım gün! 

trrrrum 
trrrrum 
trak tiki tak! 
makinalaşmak istiyorum! 

Nazım Hikmet, 1923 

Diğer Fütürizm akımından etkilenen şiirlere örnekler :

Tinsel Uygarlık

Serzenişim yoksul dönemde 
tam da şu an on'u bir geçti
 ıssız paralel evrende.
 Bende de klostrofobi varmış 
öyle dedi hümanist doktorum.
Kim inanır Urartulara?
 Bir paket daha versen 
hepsini sosyolog köpek yedi.
Pekalâ anlamadın sanırım 
homojen içkim bitmiş , kimde? 
homo-sapiensler geldi biraz önce.
Cinsi ne bunun sömürgen mi?
Tanışalım ben de Nâra
ama en sosyofobiğinden.
 Aşiretim Lidyalı oldukça legalim
ben alkolsüz Vegetal Regal'im
 Çıtkırıldım aynalar dahi bebekler 
dur daha yeni geldik 
yine mi alınmış maskülenler?
 Neyim eksik tahmin et 
divitime mürekkep saklanmış.
Asteroit mezarlığı da burada
Başımda diferansiyel bir dönme
 hologram bir uçuş alsam
 mutlu olurdum şu anda

-Sena Demir